Jesion wyniosły – czy ma szansę na przetrwanie?
fot.: Michał Raj
W dniach 17 – 18 listopada br. w Leśnym Banku Genów Kostrzyca miała miejsce konferencja pn. „Jesion wyniosły – czy ma szansę na przetrwanie?” podsumowująca wyniki realizowanego przez LBG Kostrzyca projektu ochrony różnorodności biologicznej siedlisk obszarów NATURA 2000 poprzez ochronę ex situ jesionu wyniosłego, wiązu górskiego, wiązu pospolitego oraz wiązu szypułkowego na terenie Polski. Tematyka konferencji skierowana była przede wszystkim do specjalistów, którzy realizują zadania z zakresu ochrony siedlisk na obszarach Natura 2000, hodowli lasu, nasiennictwa.
Uczestnikami byli leśnicy, pracownicy RDOŚ, naukowcy z Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku, Instytutu Badawczego Leśnictwa, Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu oraz przedstawiciele Narodowego Fundunduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Z uwagi na to, że ochrona bierna jest nieskuteczna, jedyną możliwą drogą do zabezpieczenia puli genowej jesionów i wiązów w Polsce jest pozyskanie i przechowanie w banku genów nasion wyżej wymienionych gatunków.
Okazało się, że spośród pierwotnie wytypowanych 303 stanowisk jesionowych i wiązowych aż w 80% stanowisk drzewa są w bardzo złej kondycji zdrowotnej. W wielu rezerwatach w ogóle nie stwierdzono obecności wiązów czy jesionów, w niektórych stanowiskach odkryto zamiast jesionu wyniosłego – jesion pensylwański.
Pomimo słabego urodzaju oraz złej kondycji zdrowotnej drzew, LBG Kostrzyca zdeponował ponad 100 zasobów genowych jesionu wyniosłego (w tym 16 zasobów w postaci pędów z pąkami spoczynkowymi), 71 zasobów genowych wiązu górskiego, 26 – wiązu szypułkowego oraz 2 zasoby genowe wiązu polnego.
Ciekawym tematem omawianym na spotkaniu była metodyka identyfikacji molekularnej patogenu H.fraxineus, opracowana w Zespole Pracowni Badawczo – Wdrożeniowych oraz hodowla grzyba na pożywce agarowej. Zespół przygotował również skuteczny sposób eliminacji patogenu ze skrzydlaków jesionu wyniosłego poprzez ich termoterapię.
Uczestnicy konferencji mieli okazję zapoznać się z działalnością Norweskiego Centrum Nasiennictwa Leśnego (Skogfrøverket), do którego z wizytą roboczą w czerwcu br. udali się pracownicy LBG Kostrzyca.
Prelegentami podczas konferencji byli również zaproszeni goście. Prof. dr hab. Jarosław Burczyk (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy) omówił wyniki oceny zmienności genetycznej jesionu wyniosłego w Polsce. Dr hab. Tomasz Oszako (Instytut Badawczy Leśnictwa) przedstawił niezwykle interesujące zagadnienia dotyczące patogenicznych organizmów towarzyszących występowaniu pucharka jesionowego (H. fraxineus) i możliwości ograniczania powodowanych przez nie szkód. Dr Anna Napierała – Filipiak z Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku omówiła temat rozmieszczenia i kondycji drzew z rodzaju Ulmus w Polsce.
Natomiast Pan Czesław Bartela z Centre National de la Propriété Forestière zapoznał uczestników konferencji z sytuacją zdrowotną jesionu wyniosłego we Francji oraz z założeniami krajowego programu ChalFrax.
Sesja referatowa konferencji została wzbogacona o możliwość zwiedzenia rezerwatu przyrody Ostrzyca Proboszczowicka, znajdującego się na terenie Nadleśnictwa Złotoryja.
Leśny Bank Genów Kostrzyca ma nadzieję, że zaprezentowane podczas konferencji wyniki projektu, znajdą praktyczne zastosowanie w celu skuteczniejszej niż dotychczas ochrony wiązów i jesionów oraz ich siedlisk.
W dniach 17 – 18 listopada br. w Leśnym Banku Genów Kostrzyca miała miejsce konferencja pn. „Jesion wyniosły – czy ma szansę na przetrwanie?” podsumowująca wyniki realizowanego przez LBG Kostrzyca projektu ochrony różnorodności biologicznej siedlisk obszarów NATURA 2000 poprzez ochronę ex situ jesionu wyniosłego, wiązu górskiego, wiązu pospolitego oraz wiązu szypułkowego na terenie Polski. Tematyka konferencji skierowana była przede wszystkim do specjalistów, którzy realizują zadania z zakresu ochrony siedlisk na obszarach Natura 2000, hodowli lasu, nasiennictwa.
Uczestnikami byli leśnicy, pracownicy RDOŚ, naukowcy z Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku, Instytutu Badawczego Leśnictwa, Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu oraz przedstawiciele Narodowego Fundunduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Z uwagi na to, że ochrona bierna jest nieskuteczna, jedyną możliwą drogą do zabezpieczenia puli genowej jesionów i wiązów w Polsce jest pozyskanie i przechowanie w banku genów nasion wyżej wymienionych gatunków.
Okazało się, że spośród pierwotnie wytypowanych 303 stanowisk jesionowych i wiązowych aż w 80% stanowisk drzewa są w bardzo złej kondycji zdrowotnej. W wielu rezerwatach w ogóle nie stwierdzono obecności wiązów czy jesionów, w niektórych stanowiskach odkryto zamiast jesionu wyniosłego – jesion pensylwański.
Pomimo słabego urodzaju oraz złej kondycji zdrowotnej drzew, LBG Kostrzyca zdeponował ponad 100 zasobów genowych jesionu wyniosłego (w tym 16 zasobów w postaci pędów z pąkami spoczynkowymi), 71 zasobów genowych wiązu górskiego, 26 – wiązu szypułkowego oraz 2 zasoby genowe wiązu polnego.
Ciekawym tematem omawianym na spotkaniu była metodyka identyfikacji molekularnej patogenu H.fraxineus, opracowana w Zespole Pracowni Badawczo – Wdrożeniowych oraz hodowla grzyba na pożywce agarowej. Zespół przygotował również skuteczny sposób eliminacji patogenu ze skrzydlaków jesionu wyniosłego poprzez ich termoterapię.
Uczestnicy konferencji mieli okazję zapoznać się z działalnością Norweskiego Centrum Nasiennictwa Leśnego (Skogfrøverket), do którego z wizytą roboczą w czerwcu br. udali się pracownicy LBG Kostrzyca.
Prelegentami podczas konferencji byli również zaproszeni goście. Prof. dr hab. Jarosław Burczyk (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy) omówił wyniki oceny zmienności genetycznej jesionu wyniosłego w Polsce. Dr hab. Tomasz Oszako (Instytut Badawczy Leśnictwa) przedstawił niezwykle interesujące zagadnienia dotyczące patogenicznych organizmów towarzyszących występowaniu pucharka jesionowego (H. fraxineus) i możliwości ograniczania powodowanych przez nie szkód. Dr Anna Napierała – Filipiak z Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku omówiła temat rozmieszczenia i kondycji drzew z rodzaju Ulmus w Polsce.
Natomiast Pan Czesław Bartela z Centre National de la Propriété Forestière zapoznał uczestników konferencji z sytuacją zdrowotną jesionu wyniosłego we Francji oraz z założeniami krajowego programu ChalFrax.
Sesja referatowa konferencji została wzbogacona o możliwość zwiedzenia rezerwatu przyrody Ostrzyca Proboszczowicka, znajdującego się na terenie Nadleśnictwa Złotoryja.
Leśny Bank Genów Kostrzyca ma nadzieję, że zaprezentowane podczas konferencji wyniki projektu, znajdą praktyczne zastosowanie w celu skuteczniejszej niż dotychczas ochrony wiązów i jesionów oraz ich siedlisk.
Małgorzata Pałucka, Leśny Bank Genów Kostrzyca
