Przechowanie zasobów genowych jesionu wyniosłego (Fraxinus excelsior L.).
Przechowanie zasobów genowych jesionu wyniosłego w Leśnym Banku Genów Kostrzyca, wymaga podsuszenia nasion do wilgotności 8-10(%), co pozwala zachować żywotność nasion w ciągu długoterminowego przechowywania w ujemnej temperaturze.
Skrzydlaki jesionu wyniosłego należą do kategorii nasion orthodox. Znoszą one podsuszanie do niskich wilgotności nie tracąc żywotności, tj. zdolne są do skiełkowania i wykształcenia siewki. Dojrzałe skrzydlaki barwy, brązowej przeznaczone do przechowywania podsuszane są w temperaturze 18 - 20°C, dzięki czemu ich wilgotność spada do 8% - 10%. Podsuszanie skrzydlaków przebiega w przewiewnym miejscu, jest to metoda bardzo skuteczna, choć niekiedy długotrwała. Po podsuszeniu skrzydlaki umieszcza się w szczelnie zamkniętych opakowaniach i przenosi do chłodni, gdzie panuje temperatura -10°C. W takich warunkach można przechowywać skrzydlaki przez co najmniej 10 lat.
Do Leśnego Banku Genów Kostrzyca do końca 2015 roku w ramach realizacji projektu „Zachowanie różnorodności biologicznej siedlisk obszarów NATURA 2000, poprzez ochronę ex situ jesionu wyniosłego, wiązu górskiego, wiązu pospolitego oraz wiązu szypułkowego na terenie Polski (FraxUmLBG)”, dostarczono partie nasion jesionu wyniosłego z następujących rezerwatów i drzewostanów:
Do Leśnego Banku Genów Kostrzyca do końca 2015 roku w ramach realizacji projektu „Zachowanie różnorodności biologicznej siedlisk obszarów NATURA 2000, poprzez ochronę ex situ jesionu wyniosłego, wiązu górskiego, wiązu pospolitego oraz wiązu szypułkowego na terenie Polski (FraxUmLBG)”, dostarczono partie nasion jesionu wyniosłego z następujących rezerwatów i drzewostanów:
- RDLP w Gdańsku: „Rezerwat Las Mątawski”, drzewostan Darżlubie,
- RDLP w Szczecinku: „ Rezerwat Bagno Ciemino”,
- RDLP w Pile: „Rezerwat Leśne Źródła ”,
- RDLP w Szczecinie: drzewostan Chłopowo, drzewostan Wołogoszcz, drzewostan Grochów, drzewostan Winniki, drzewostan Buszów, drzewostan Wołogoszcz, drzewostan Muchocin, drzewostan Dargobądź, „Rezerwat Skalisty Jar Libberta ”, „Rezerwat Źródliskowa Buczyna im. Jerzego Jackowskiego”, „Rezerwat Kolno Międzychodzkie”,
- RDLP w Toruniu: „Rezerwat Rogóźno Zamek”, drzewostan Kruszyn, drzewostan Rożniaty, drzewostan Lnianek, drzewostan Chełmno, „Rezerwat Las Mariański”, „Rezerwat Płutowo”,
- RDLP w Poznaniu: drzewostan Koryta, drzewostan Czeszewo, drzewostan Chróścina, „Rezerwat Wielki Las”,
- RDLP w Zielonej Górze: „Rezerwat Kręcki Łęg”, drzewostan Mierków, drzewostan Dąbrowa,
- RDLP w Lublinie: „Rezerwat przyrody Dobryń”, drzewostan Żupawa, drzewostan Siedliska,
- RDLP w Katowicach: „Rezerwat przyrody Barucice”, „Rezerwat przyrody Dębowiec”, „ Rezerwat przyrody Cicha Dolina”,„Rezerwat przyrody Rozumice”, drzewostan Dębowiec”, drzewostan Łabajów,
- RDLP w Krakowie: drzewostan Ispina, drzewostan Przysietnica,
- RDLP w Radomiu: „Rezerwat przyrody Sokół”, drzewostan Teresów, Leśnictwo Zabrody,
- RDLP w Białymstoku: drzewostan Boczki, drzewostan Lipina, drzewostan Krynica,
- RDLP w Olsztynie: drzewostan Mała Wola.
Do 31 grudnia 2015 roku utworzono zasoby genowe, które przechowywane są w warunkach -10°C, partie nasion jesionu wyniosłego zostały zebrane na terenie Rezerwatów „ Rogoźno Zamek” oraz „Wielki Las”.
Fot. 1. Chłodnia LBG Kostrzyca (Fot. D. Topoła)
Zgodnie z przyjętą metodyką w LBG Kostrzyca struktura zasobu genowego składa się z:
- zasobu podstawowego,
- zasobu towarzyszącego,
- zasobu dodatkowego,
- próbek badawczych.
Fot. 2, 3. Spakowane nasiona jesionu wyniosłego w szczelnych opakowaniach alufolii (Fot. D. Topoła)
Celem przechowania nasion jesionu wyniosłego w Leśnym Banku Genów Kostrzyca jest zachowanie i zabezpieczenie zasobów genowych, które będą mogły być wykorzystane w celu odnowy wymierających i osłabionych populacji drzew. Dlatego tak ważne jest sprawdzenie ich jakości, aby zabezpieczyć najcenniejszą pulę genową nasion.
Data: 11.01.2016r
Tekst: Dorota Polatowska.
